Dünya yüzeyinin yüzde 71'ini kaplayan okyanuslar, dünyanın en değerli ve aynı zamanda en büyük dokunulmamış yenilenebilir kaynaklarından biridir. 

Okyanus dalgası enerjisi muazzamdır ve temiz enerji geçişine büyük bir katkı sağlayacaktır. Uluslararası Enerji Ajansı'na (IEA) göre, 2050 yılına kadar net sıfır bir dünyaya ulaşmak için okyanus enerjisi üretiminin yılda %33 oranında büyümesi gerekiyor. 

Avrupa'nın en büyük araştırma enstitülerinden biri olan SINTEF'in kıdemli araştırma bilimcisi José Miguel Rodrigues, " Dalga ve gelgit enerjisi önemli, güvenilir ve sürdürülebilir güç kaynakları olma potansiyeline sahip" diyor. 

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), dalga enerjisinin yılda 29.500 TWh'ye kadar üretebileceğini tahmin ediyor . Bu, Avrupa'nın toplam yıllık elektrik tüketiminin neredeyse on katı ve 2018'de üretilen küresel yıllık elektrikten daha fazla . 

Rodrigues, "Gelgit enerjisinin, özellikle koylar ve adalar gibi dar su yollarında tahmini küresel potansiyeli 800 - 1.200 TWh'dir" diyor. "Hava koşullarından ziyade öngörülebilir yerçekimi döngüleri tarafından yönetilen [gelgit enerjisi], istikrarlı bir elektrik tedariki sağlar ve şebekenin dengelenmesine yardımcı olur." 

İnsan kalbinden ilham alan dalga enerjisi dönüştürücü cihaz

Kalp uzmanı Dr. Stig Lundbäck, insan kalbinin pompalamasından ilham alarak 2009 yılında İsveçli dalga enerjisi şirketi CorPower Ocean'ı kurdu.

Şirket, yıllar süren hidrodinamik araştırmaları sonucunda, dalgaların hareketini temiz ve istikrarlı elektriğe dönüştüren, dayanıklı ve hafif malzemelerden yapılmış devasa bir şamandıra olan 'CorPack'i geliştirdi. 

Kalbin kanı bir yöne pompalamak için hidrolik basınç kullanmasına benzer şekilde, CorPack şamandırayı aşağı çekmek için kendi üzerine gerilim uygulayarak çalışır, dalgalar ise şamandırayı yukarı iter. Dalga hareketi dönüşe dönüştürülür ve bu da jeneratörler tarafından elektriğe dönüştürülür. 

CorPower Ocean sözcüsü, dalga enerjisi dönüştürücüsünün mekanizmasının , nispeten küçük ve düşük maliyetli bir cihaz kullanılarak büyük miktarda enerjinin hasat edilmesini sağladığını açıkladı. 

Dönüştürücünün, daha önceki son teknoloji dalga enerjisine kıyasla ton başına beş kattan fazla elektrik sağlayabildiği söyleniyor.

Rodrigues, CorPower Ocean'ın inovasyonunu önemli bir başarı olarak görüyor. "CorPower, özellikle AB'den yatırım ve araştırma hibeleri alarak geliştirme aşamalarında istikrarlı bir şekilde ilerledi," diyor.

"Yapılandırılmış yaklaşımları, Avrupa'da dalga ve gelgit enerjisi için sınırlı fonlamanın olması göz önüne alındığında önemli bir başarı olan, suya bir cihaz koymalarına olanak sağladı."

CorPower Ocean'ın ilk tam ölçekli dalga enerjisi dönüştürücüsü, Portekiz'in kuzey kıyılarında , Aguçadora yakınlarında konuşlandırıldı ve Portekiz şebekesine enerji sağlıyor. 

Okyanus enerjisi dalgasından yararlanmaya çalışan çok daha fazla şirket ve araştırma kuruluşu var.

Diğer önemli örnekler arasında İtalyan enerji şirketi ENI'nin Ataletsel Deniz Dalgası Enerji Dönüştürücüsü, Çin yapımı Nanku (dalgalarla çalışan yüzen jeneratör) ve Finlandiya merkezli AW-Energy'nin büyük su altı panellerinden oluşan WaveRoller'ı yer alıyor. 

Dalga enerjisi neden rüzgar ve güneş enerjisine göre daha az ilgi görüyor?

IEA'ya göre güneş enerjisi 2024'te küresel enerjinin yüzde yedisini üretti. Önümüzdeki iki yıl içinde, güneşin dünyanın elektrik talebinin neredeyse yarısını karşılaması, rüzgar enerjisinin ise yaklaşık üçte birini karşılaması bekleniyor  .

Dalgalar, yenilenebilir kaynaklar arasında en yüksek enerji yoğunluğuna sahiptir. Ve rüzgara yakın olmalarına rağmen, rüzgar enerjisinden daha az 'değişkendirler ' . Bu arada, gelgit enerjisi, tüm değişken yenilenebilir kaynaklar arasında en öngörülebilir olanı olarak kabul edilir.

Bu potansiyeline rağmen dalga ve gelgit teknolojisi temiz enerji yarışında geride kalıyor.

Rodrigues, "Temel zorluk rekabettir" diye açıklıyor. "Rüzgar ve güneşten farklı olarak , dalga ve gelgit enerjisi henüz ölçekte ticari olarak uygulanabilir teknolojiler göstermedi. 

"Dalga enerjisi, hem tutarlı performans hem de aşırı okyanus kuvvetlerine dayanma yeteneği açısından zorlu gereksinimlerle karşı karşıyadır. Birçok prototip başarısız oldu veya yetersiz performans gösterdi, açık deniz rüzgarı ve güneş enerjisi ise güvenilirlik ve maliyet azaltımları gösterdi." 

Hangi Avrupa ülkeleri dalga enerjisi açısından en büyük potansiyele sahip?

Potansiyelin değerlendirilmesi, hem doğal enerji kaynaklarının mevcudiyetinin hem de bunlardan yararlanmanın uygulanabilirliğinin göz önünde bulundurulmasını gerektirir.

Rodrigues , "Güçlü Atlantik dalgalarına maruz kalan ülkeler - Portekiz, İspanya, Fransa, İrlanda ve İngiltere - kamu hizmeti ölçeğinde dalga enerjisi için en uygun koşullara sahip" diyor.  

"Geniş kıyı şeridi ve birçok uzak ada topluluğuna sahip olan Norveç, dalga enerjisinin şebeke maliyetlerini düşürmeye ve enerji bağımsızlığını artırmaya yardımcı olabileceği güçlü bir pazar sunuyor."

Başarı, teknik uygulanabilirliğin ötesinde, ekonomik sürdürülebilirliğe, toplumsal kabule ve destekleyici politikalara bağlıdır.