İklim değişikliği, yalnızca çevreyi değil, sofraları da derinden etkiliyor. Dünya genelinde artan aşırı hava olayları; kahve, kakao, pirinç ve sebze gibi temel gıda ürünlerinde ciddi fiyat artışlarına neden oluyor. Bilim insanları, bu durumun hem gıda güvenliğini tehdit ettiğini hem de toplumsal riskleri beraberinde getirdiğini vurguluyor.
Avrupa’daki araştırma enstitülerince hazırlanan “İklim Aşırılıkları, Gıda Fiyatı Sıçramaları ve Bunların Daha Geniş Toplumsal Riskleri” başlıklı çalışmada, iklim değişikliğinin küresel gıda piyasaları üzerindeki etkileri ele alındı. Farklı coğrafyalarda yaşanan aşırı sıcaklar, seller ve kuraklıklar, birçok tarım ürününde ciddi fiyat sıçramalarına yol açtı.
Fiyat Artışları Dünya Genelinde
Avrupa: 2022-2023 yıllarında yaşanan kuraklık, AB genelinde zeytinyağı fiyatlarını %50 artırdı. İngiltere’de yağışlı hava, 2024’te patates fiyatlarını %22 yükseltti.
Asya: Güney Kore’de Kore lahanası fiyatı %70, Japon pirinci %48 zamlandı. Çin ve Hindistan’da sebze fiyatları %30 arttı.
Vietnam: Robusta kahvesi fiyatları %100 yükseldi.
Pakistan: Sellerin ardından kırsal bölgelerde gıda fiyatları %50 arttı.
Hindistan: 2024’te sıcak hava dalgası sonrası soğan ve patates fiyatlarında sırasıyla %89 ve %81 artış görüldü.
Endonezya: Pirinç fiyatları %16 yükseldi.
Güney Afrika: Mart 2024’teki sıcak dalgası sonrası mısır %36 zamlandı.
Avustralya: Seller sonrası marul fiyatı %300 arttı.
Etiyopya: 2023’te gıda fiyatları %40 artış gösterdi.
ABD: Kuraklık sonrası sebze fiyatları bir yılda %80 yükseldi.
Meksika: 2023 kuraklığı sonrası meyve-sebze fiyatları %20 arttı.
Küresel Piyasalar da Etkileniyor
Kahve: Brezilya’daki kuraklıkla birlikte küresel kahve fiyatları %55 yükseldi.
Kakao: Gana ve Fildişi Sahili'nde yaşanan sıcaklık ve kuraklık nedeniyle Nisan 2024’te kakao fiyatları bir yılda %300 arttı.
Toplumsal Riskler Artıyor
Artan gıda fiyatları, özellikle düşük gelirli kesimlerin gıda güvenliğini tehdit ediyor. Yetersiz beslenme, sağlık sorunlarını artırırken, kamu sağlığı harcamalarında da ciddi yük oluşturuyor. Ayrıca, gelişmekte olan ülkelerde enflasyon üzerindeki etkisi daha da belirginleşiyor.
Uzmanlar, iklim değişikliğine karşı alınacak önlemlerin sadece çevre değil, ekonomik ve toplumsal istikrar açısından da kritik olduğunu vurguluyor.
