Bir nükleer santral kapatıldıktan sonra ne yapılır? 

Fransız enerji şirketi EDF, Fessenheim tesisinin kapanmasının ardından yeni bir çözüm buldu: Arta kalan malzemelerin bir kısmını çatal, tencere ve kapı kolu olarak kullanacak. 

Neyse ki bu, Fransa'daki yemek masalarının radyoaktif çatal bıçak takımlarıyla dolu olacağı anlamına gelmiyor.

Şirket, yalnızca "çok düşük seviyede radyoaktif" metallerin dökme demir veya çeliğe dönüştürüleceğini söyledi. Diğer malzemeler nükleer atık işleme tesislerine gönderilecek. 

Onay süreçlerinden geçmesi halinde yeni geri dönüşüm merkezi, kapatılan tesisin yakınında 15 hektarlık bir alana yayılacak. 

EDF'nin Fessenheim tesisinin eski müdürü Laurent Jarry, Fransız haber sitesi Reporterre'ye yaptığı açıklamada, "Bu, kırk yıllık bir süre zarfında 500.000 ton düşük seviyeli radyoaktif metalin işlenmesini mümkün kılacak." dedi.

Bazıları radyoaktif materyalin asla güvenli olmadığını söylüyor

Düşük düzeyde radyoaktif metaller esas olarak nükleer tesislerin sökülmesi veya işletilmesi sırasında veya doğal olarak radyoaktif maddeler kullanan geleneksel endüstrilerden çıkan moloz, toprak veya hurdadır. 

Bu tür malzemelerden kurtulmak üreticiler için her zaman bir baş ağrısıdır, çünkü başka bir çözüm bulunamazsa uzun vadede depolanması için para ödemek zorunda kalırlar.

EDF'nin planları Fransa'da bir ilk olsa da, İsveç, Almanya ve ABD'de halihazırda benzer bir teknik kullanılarak metaller yeniden kullanılmak üzere külçelere eritilmeden önce radyoaktivitelerinden arındırılıyor.

Ancak herkes radyoaktif maddeye ikinci bir hayat verilmesinden yana değil. Bu nedenle halk, projeye şimdi ile Şubat 2025 arasında oy verebilir.

Nükleer karşıtı kampanya yürütenler, radyoaktiviteye maruz kalmanın zararsız bir eşiğinin olmadığını ve ne kadar düşük olursa olsun herhangi bir dozun insan sağlığı için riskler taşıdığını, örneğin bazı kanser türlerinin gelişme olasılığının arttığını iddia ediyorlar.

Bu nedenle, geri dönüşüm tesisinin devam edebilmesi için Fransız halk sağlığı kanununun değiştirilmesi gerekecektir. Ayrıca bir çevre izninin alınması gerekecektir.

Fransız yasasındaki değişiklik, düşük radyoaktif atıkların bazen geri dönüştürülebileceği anlamına geliyor

Fransız Radyoaktivite Bağımsız Araştırma ve Bilgi Komisyonu'nun (Criirad) 2021 tarihli araştırmasında gösterildiği gibi, geri dönüştürülmüş üründe her zaman az miktarda radyoaktivite kalacaktır (metale bağlı olarak değişken bir miktar).

2022'ye kadar Fransız yasası, nükleer bir tesisten gelen tüm atıkların radyoaktif olduğu ilkesine dayanarak düşük radyoaktif atıkların geri kazanılmasını yasakladı . Fransız Nükleer Güvenlik Otoritesi (ASN) başlangıçta radyoaktif malzemelerin yanlışlıkla halkla temas edebileceğinden korkarak bu fikre karşı çıktı.

Avrupa'da bu Fransız 'önlem ilkesi' istisnaydı, ta ki Şubat 2022'de yayınlanan bir bakanlık kararnamesi, düşük radyoaktif atıkların belirli koşullar altında geri dönüştürülmesini mümkün kılana kadar.