Plastikler çevremizi ve sağlığımızı farklı şekilde etkiliyor

Nanoplastikler, Parkinson hastalığını tetikliyor mu?

Son olarak en küçük plastik parçalarının ilişkili beyin proteinlerinde yarattığı değişiklikler yüzünden Parkinson hastalığı da dahil olmak üzere belirli demans türleriyle ilişkilendiriliyor.

ABD'deki Duke Üniversitesi'nden araştırmacılardan oluşan bir ekip, polistiren nanoplastikler ile alfa-sinüklein proteini arasındaki ilişkiyi inceledi. Bu proteinin anormal formlarının Parkinson hastalarının beyinlerinde biriktiği daha önce gözlemlenmişti.

Duke Üniversitesi'nden nörobiyolog ve kıdemli yazar Andrew West, “Parkinson hastalığı, dünyada en hızlı büyüyen nörolojik bozukluk olarak adlandırılıyor” diyor. “Çok sayıda veri, çevresel faktörlerin Parkinson hastalığında önemli bir rol oynayabileceğini öne sürüyor, ancak bu faktörler henüz tamamen tanımlanmadı.”

Üç farklı deney türünde (çözeltilerde, laboratuvarda kültürlenen hücrelerde ve genetik olarak Parkinson'a benzer bir durum geliştirmeye yatkın olacak şekilde tasarlanmış farelerde) plastiklerin varlığı, alışılmadık derecede büyük alfa-sinüklein kümelerini çekti.

Polistiren nanopartikülleri ile alfa-sinüklein proteini arasında, özellikle atıkların bertaraf edildiği hücre lizozomlarında oluşan sıkı kimyasal bağlar özellikle ilgi çekiciydi. Plastiğin nöronlardaki doğal temizleme sürecine müdahale ettiğine dair ortaya çıkan kanıtlar Parkinson ve buna benzer hastalıklara işaret ediyor.

Çalışmanın sonuçları nanoplastiklerin protein seviyeleri üzerinde etkisi olduğunu gösteriyor. Bir sonraki adım bu etkiye daha yakından bakmak ancak bu, plastik seviyelerini ve kimyasal etkileşimlerini en küçük ölçeklerde daha iyi izleyebilen yeni teknolojiler gerektiriyor.

Bugün çoğumuz kanımızda bile mikroskobik plastik parçacıkları taşıyoruz. Bunun sağlığımızı nasıl etkilediğini anlamak önümüzdeki yıllarda çok önemli bir araştırma alanı olacak.

Nanoplastiklerden nasıl korunuruz?

Nanoplastik parçacıkların taşınması konusunda dikkatli olunmalı ve uygun önlemler alınmalıdır. Bu parçacıklar genellikle su, hava ve toprak yoluyla taşınabilir. Bu nedenle, atık su arıtma tesislerinin doğru bir şekilde çalıştığından emin olunmalı ve plastik atıkların denizlere ve nehirlerin yakınlarına atılmaması gerekmektedir.

Ayrıca, nanoplastik parçacıkların taşınmasını azaltmak için plastik kullanımını azaltmaya ve geri dönüşümü teşvik etmeye çalışmak önemlidir. Bu parçacıkların çevreye yayılmasını önlemek için atık yönetimi ve geri dönüşüm politikalarının etkin bir şekilde uygulanması gerekmektedir. Bu konuda toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi de önemlidir.