Yeni iklim ekonomisi
Aşırı düşük faiz oranları dönemi iklim için neleri geride bıraktı? Bu dönem, mali krizle birlikte 2008'in sonlarından günümüze kadar geliyor. merkez bankalarının son döneme yükselişine kadar uzanıyordu. Bu yaklaşık 14 yıl, bir iklim mirası için yeterli olsa iyi olur. Çünkü 2050 net sıfır hedefine sadece 27 yıl var.
BP (Birleşmiş Milletler)'nin verilerine göre, ucuz borçlanma, küresel yenilenebilir enerji tüketimini dört katına çıkararak 40 exajoule'a, yani kabaca Hindistan'ın bir yılda kullandığı toplam enerji miktarına ulaştı. Güneş panellerinin maliyeti %90'dan fazla düştü. Kolay para, 1 trilyon watt güneş enerjisini aşmayı kolaylaştırdı.
Tüm bu esnek nakit, ESG(Çevresel, Sosyal, Yönetişim)'nin 10 trilyon doların üzerine yatırım yapmasına yardımcı oldu mu? Elbette. Düşük oranlar Paris Anlaşması için övgüyü hak ediyor mu? Acımadılar. İklim siyaseti de bir fikstür haline geldi; şimdi bir petrol patronu bile işin başında olmak istiyor. Örneğin; Suudi Arabistan'da dikkat çeken bir şehir inşaa ediliyor. Şehrin ismi The Line. Adından da belli olduğu gibi uzun bir çizgi şeklinde planlanan şehir Sıfır karbon sıfır araba ve sıfır sokak mantığıyla planlanıyor. Şehrin bir ucundan diğerine geçmenin sadece 20 dakika süreceği belirtiliyor. Tabi bu yüksek teknolojili bir ulaşım yolu olan “The Spine” sistemi sayesinde olacak. Suudi Veliaht prensi Muhammed bin Salman, bu şehirde çalışanların evlerine 5 dakikada ulaşabileceğini iddia ediyor. 100 mil uzunluğundaki şehirde bunun nasıl olacağıysa merak konusu... Ayrıntıları aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=zzyAJvQh_BI
Ancak en düşük oranlar, endişe verici yeni zirveleri engellemedi. Ortalama sıcaklıklar bir derecenin üçte biri kadar artarak 1.1C'ye yükseldi. Fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan emisyonlar yılda yaklaşık 6 milyar ton arttı. Atmosferik karbon %8 arttı. Tüm bu göstergeler hala yükseliyor.
İlk bakışta, bu dönemde ortaya çıkan ve takip edilecek ekonomiyi tanımlayabilecek Google veya Amazon.com gibi bir devi tanımlamak zor. Bu dönem de Uber ve ripto paralar elektrikli araçlar, örneğin 2003'e Tesla hayatımıza girdi. 2011'de başlayan Çinli pil devi CATL. ile Elektrikli otomobiller,neredeyse sıfırdan 27 milyona çıktı ve pillerin çoğunu bu dönemde Çin yaptı.
Belki yakın geçmişe bakınca ve daha da büyük şeylerin başladığını görürüz. Teknoloji analistleri, on yılı aşkın bir süredir -bu ultra düşük oranlar kuşağıyla aynı zamana denk geliyor- karbondan arındırma potansiyeline sahip başlangıç aşamasındaki startup'lar hakkında dikkatli bir çalışma yaptı. Her yıl öne çıkan küçük bir grup, iklim teknolojisi Öncüleri unvanını alıyor. Bizde Türkiye olarak 100.yılımıza girerken yerli milli elektrikli aracımız TOGG'u, yerli milli elektrikli trenimizi ve insansız hava aracımız İHA'yı yarattık. Yani ikinci vagondan yeni iklim ekonomisinde yerimizi aldık. Bakalım önümüzdeki dönemde hangi startup'lar göreceğiz.