Türkiye'deki Antik Tiyatrolar

İlk insanların medeniyetler kuran ve medeniyetler yıkan tarihi gelişimlerine tanıklık etmiş bu topraklarda sanata verilen değerin kanıtı ise dört bir yana dağılmış antik tiyatrolar!

Aspendos Antik Tiyatrosu (Serik - Antalya) 

Sadece ülkemizin değil dünyanın da en iyi korunmuş antik tiyatrosu Aspendos. Ölçmek için illa şarkı söylemenize de gerek yok, orta oktavlı bir seslenişiniz bile bu akustiği anlamanıza yetiyor. Bu yüzden günümüzde de çeşitli sanat etkinlikleri için kullanılıyor.

Aspendos M.S. II. yüzyılda tipik Roma mimarisiyle yapılmış. Ortalama 15.000 kişi kapasiteli ve yarım daire planlı yapının mimarisinde kullanılan malzemenin kalitesinden olsa gerek, büyük bir bölümü günümüze sağlam olarak gelmiş. 

Efes Antik Tiyatrosu (Selçuk – İzmir) 

Dünyanın da tanıyıp bildiği ve ülkemizin gezi rotasının baş tacı duraklarından olan Efes, antik tiyatrosunun büyüklüğüyle dünyada birinci. UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne alınmış bu şehrin en güzel köşelerinden biri olan açık hava tiyatrosu 150 metre çapında ve 24.000 kişi kapasiteli.

İlk inşası Helenistik Dönem’de yapılmış, bugünkü halini ise II. yüzyılda almış Efes Antik Tiyatrosu’nun 3 katlı sahne binası dışındaki kısımları günümüze sapasağlam gelmeyi başarmış. Eskiden kahraman gladyatörlerin zafer seremonilerine, tüm şehrin coşup eğlendiği renkli şenliklere ve Aziz Paul’un Hristiyanlık vaazlarına sahne olan yapının günümüzdeki işlevi ise muhteşem orkestralarla muhteşem konserlere ev sahipliği yapmak.

Pergamon Antik Tiyatrosu ( Bergama – İzmir) 

Helenistik Dönem’den kalan en etkileyici eserlerden biri de Bergama’daki Pergamon Antik Tiyatrosu. Athena Tapınağı’nın batı yamacında konumlanan tiyatroyu muadillerinden ayıran en önemli özelliği ise oldukça dik bir oditoryuma sahip olması. Tiyatronun tepesine doğru tırmanırken bayağı yoruluyorsunuz ama zirvedeki manzarayı görünce de kolay kolay aşağıya inmek istemiyorsunuz. Yüzyıllar önce yaklaşık 10.000 kişinin izlediği sahnesinin katlanabilen ahşap bir platform olarak dizayn edildiği ve oyun bitiminde kaldırıldığı düşünülen tiyatronun genel formu ise bir yelpazeyi andırıyor.

Afrodisias Antik Tiyatrosu (Karacasu – Aydın) 

1960’lı yıllarda Kenan Erim tarafından başlatılan tiyatro kazıları öncesi tüm bölgenin üzeri evlerle kaplıymış. Kazılar köylülerin yeni bir yerleşim bölgesine aktarılmasından sonra başlamış. Kent akropolünün doğusundaki tiyatronun yapım tarihi M.S. I. yüzyıl, oturma kapasitesi ise yaklaşık 8.000 kişi. Tiyatronun sahne binasındaki Yunanca yazıtlar hala sağlam olmasına rağmen bölgedeki depremler ve geçip giden zaman, genel formundan çok şey kaybettirmiş.

Hierapolis Antik Tiyatrosu (Pamukkale – Denizli) 

Pamukkale Travertenleri’ne komşu Hierapolis Antik Kenti’nin en önemli anıtlarından olan tiyatro tamı tamına 1.800 yaşında. Yapımına I. yüzyılda başlanan tiyatronun tamamlanması neredeyse 150 yıl sürmüş ve III. yüzyılda gladyatörlerin savaştığı, oyunların alkışlandığı en sosyal alan haline gelmiş. Tiyatro tipik Roma mimarisinde olmasına rağmen sahne arkasındaki din ve eğlence temalı duvar kabartmalarıyla ilklerden olma özelliği taşıyor. 50 oturma sırası 9 ayrı parsele ayrılmış tiyatronun kentin ileri gelenlerine ayrılmış bazı oturakları aslan ayaklarıyla diğerlerinden ayrılıyor. Hierapolis Antik Tiyatrosu’nun bir diğer farkı da sahne binası restore edilen ilk tiyatro olması.