Oscar Ödüllü Belgesel Filmleri
Oscar tarihinin belki de sesi en az çıkan kategorisidir belgesel filmler. Tarihi tanıklıklara, sosyal problemlere, çözüm önerilerine, ortaya çıkmayan belgelere ve tüm bunlardan edindiğimiz yeni farkındalıklara dair bir tür: Belgesel.
Summer of Soul, 2021
Ahmir-Khalib Thompson tarafından yönetilen Amerikan belgesel filmi “Summer of Soul”da, 1969 yılında düzenlenen 300 bin kişiden fazla kişinin katıldığı Harlem Kültür Festivali’nden görüntüler ekrana geliyor. 50 yıl önce çekilen anların gösterildiği belgeselde, izleyiciler Afrikalı Amerikalı müzik kültürünü yakından görebiliyor.
Oscar Kazandığı Yıl: 2022
My Octopus Teacher (Ahtapottan Öğrendiklerim), 2020
“Pek çok insan ahtapotun uzaylı gibi olduğunu söyler. Ama garip olan şu ki, onlara yaklaştıkça birçok yönden birbirimize çok benzediğimizi fark ediyorsunuz.”
Bir ahtapotun özündeki bilgeliği keşfetmek… Okyanusta yüzen Craig Foster, bir gün bir ahtapotla tanışıyor ve inini ziyaret ederek, aylarca hareketlerini takip ediyor ve onun güvenini kazanıyor. Tüm bu aşamalarda insan ile hayvan arasındaki mükemmel bağa tanık oluyoruz.
Oscar Kazandığı Yıl: 2021
American Factory, 2019
Endüstri sonrası Ohio’da, Çinli bir milyarder terk edilmiş bir General Motors tesisinde iki bin Amerikalı kiralayan bir fabrika açtı. Umut ve iyimserliğin ilk günleri, yüksek teknoloji ürünü Çin işçi sınıfı Amerika’yla çatıştığında aksiliklere yol açar.
Oscar Kazandığı Yıl: 2020
Free Solo, 2018
Free Solo, tırmanışçı Alex Honnold’un hiçbir emniyet aleti veya ip kullanmadan Yosemite’de bulunan 2307 metre uzunluğundaki El Capitan’a tırmanışını anlatıyor. Belgesel tırmanışın kendisini anlatmanın yanında Alex’in bu kararı nasıl verdiği ve bu süreçte neler yaptığını da kapsıyor.
Oscar Kazandığı Yıl: 2019
Icarus, 2017
Yönetmen koltuğunda Bryan Fogel’ın oturduğu belgesel, Amerikalı bisikletçinin Putin’in yakalamayı en çok istediği muhbir olan Rus bilim insanının karıştığı dev doping skandalının içinde yaşadıklarını konu alıyor. 2018 yılında Oscar Ödülleri’nde En İyi Belgesel Ödülü’nü alan belgesel, aynı zamanda Sundance’te ilk kez verilen Orwell Ödülü’nü kazandı.
Oscar Kazandığı Yıl: 2018
O.J: Made in America, 2016
7 saat süren 2016 yapımı “O.J: Made in America” belgeseli, futbolcu OJ Simpson’ın yükselişi, düşüşü ve cinayet duruşmasını etkileyici sahneler ile ele alıyor. Belgesel, eleştirmenler tarafından Amerika tarihinde ırkçılığı konu alan en kapsamlı belgesel olarak gösteriliyor.
Oscar Kazandığı Yıl: 2017
Amy, 2015
Amy belgeseli, 2011 yılında hayatını kaybeden şarkıcı Amy Winehouse’un hayatını, kariyerini, uyuşturucu ve alkol bağımlıklarıyla ve Bulimia hastalığıyla mücadelesini konu alıyor. Filmde Winehouse’un ailesi, yakın çevresi ve birlikte çalıştığı insanların görüşlerine yer veriliyor.
Oscar Kazandığı Yıl: 2016
Citizenfour, 2014
ABD halkının bilmesi gereken birtakım gizli belgeleri açığa çıkaran ve ardından Rusya’ya sığınan Edward Snowden’ın hikâyesi bir otel odasından alınan kayıtlarla bizlerle. Yönetmen Laura Poitras, The Guardian ekibinden Glenn Greenwald ve Ewen MacAskill’in 2013’te Snowden ile ilk tanışmalarından Rusya’ya sığınma hakkı kazandığı zamana kadar yaşanan olayları ele alıyor. Belgesel, ABD Ulusal Güvenlik Ajansı’ndan özel görüntüleri de içeriyor.
Oscar Kazandığı Yıl: 2015
20 Feet from Stardom, 2013
Ünlü yıldızların 20 adım arkasında onlara sesleriyle eşlik eden, seslerini duyduğumuz ancak kimi zaman varlıklarını dahi fark etmediğimiz gizli yıldızların hayatına tanık oluyoruz. Geri vokaller olmaksızın büyük sahne şovları ne durumda olurdu bilinmez ancak kalabalıkların onlar hakkında duymadığı birçok gerçeğin olduğu aşikar. 20 Feet from Stardom, büyük şarkıcıların arkasında sesleriyle popüler şarkılara eşlik eden bu sanatçılara kulak verip, Lou Adler, Chris Botti ve Carole Childs gibi isimlerin kendi hikayelerini beyaz perdeye aktarıyor.
Oscar Kazandığı Yıl: 2014
Man On Wire (Teldeki Adam), 2008
Philippe Petit’in muhteşem başarısının perde arkası işte bu belgeselde. Man On Wire, Petit’in 7 Ağustos 1974’te New York’taki İkiz Kuleler arasındaki yürüyüşünü nasıl gerçekleştirdiğine odaklanıyor. Adeta bir gerilim filmi gibi kurgulanmış belgeselden, sonunu bilsek de izlediğimiz keyifli bir kurmaca tadı da alıyoruz.
Oscar Kazandığı Yıl: 2009
Bowling for Columbine (Benim Cici Silahım), 2002
Bowling for Columbine, ABD’deki 1999 Columbine Lisesi katliamının ardından, ünlü belgeselci Michael Moore’un ülkedeki bireysel silahlanmaya ‘savaş açtığı’ bir belgesel. Yayınlandığı dönem Cannes Film Festivali’nden de ödülle dönen yapım, ABD tarihinin kökenlerine kadar inen şiddet kültürünü ve bu şiddetin medyadaki kusurlu temsillerini gösteriyor.
Oscar Kazandığı Yıl: 2003
American Dream (Amerikan Rüyası), 1990
Austin Minnesota’daki bir et paketleme fabrikasında çalışan işçilerin başlattığı bir grevin, hem toplumsal hem de bireysel etkilerini tek tek gösteren bir belgesel American Dream. Filmde gösterilenler 1986 yılına ait olsa da, ABD ekonomisinin bugününe de hâkim olan “kâr üstüne kâr” düşüncesinin yarattığı yıkımlara odaklanıyor. Film, “Amerikan Rüyası”ndan uyanamayan sendika-şirket gerilimine odaklanan oldukça güçlü bir seyir.
Oscar Kazandığı Yıl: 1991
Hearts and Minds, 1974
ABD’nin Vietnam işgalini, farklı görüşler ve tartışmalar eşliğinde aktaran belgesel, yapıldığı döneme göre oldukça cesur bir anlatıma sahipti. Haber arşivi görüntülerinin yanı sıra özgün röportajlardan da oluşan Hearts and Minds, yüceltilmiş militarizmin, nasıl kanlı bir savaş yarattığına odaklanır. Film ayrıca benzerlerinden farklı olarak, Vietnam halkının da sesini duyurmaya çalışır.
Oscar Kazandığı Yıl: 1975
Woodstock, 1970
500 bin kişinin katıldığı, müzik tarihinin en ünlü konseri 1969’da New York’ta gerçekleşmişti. Belgesel, bu konserden görüntüler içerdiği kadar 1960’ların ABD’sinin bir portresini de sunuyor; sanatçılarla, hayranlarla yapılan röportajların ışığında dönemin sosyopolitik ayrıntıları belirginleştiriyor.
Oscar Kazandığı Yıl: 1971