NASIL 'YEŞİL OSB' OLUNUR?

Gelişmiş ülkelerin öncülüğünde küresel düzeyde ekonomi politikalarında iklim değişikliğinin ağırlığının arttığına işaret ediliyor. Tüm dünyada sanayide ve ekonomi genelinde yeşil dönüşümün gerekliliği vurgulanıyor. Ülkemizde de iklim değişikliği politikalarıyla uyumlu, çevreye duyarlı yeşil OSB'lere ilişkin çalışmalar hız kazanıyor.

​​​​​​

Gelişmiş ülkelerin öncülüğünde küresel düzeyde ekonomi politikalarında iklim değişikliğinin ağırlığının arttığına işaret ediliyor.  Tüm dünyada sanayide ve ekonomi genelinde yeşil dönüşümün gerekliliği vurgulanıyor.  Ülkemizde de iklim değişikliği politikalarıyla uyumlu, çevreye duyarlı yeşil OSB'lere ilişkin çalışmalar hız kazanıyor.

Yeşil Organize Sanayi Bölgesi, Dünya Bankası, tarafından desteklenen ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen bir proje. Yeşil OSB projesi kapsamında, Türkiye'de seçilen bazı OSB'lerden elde edilen verilerden yola çıkarak, diğer birçok OSB ile ilgili sürdürülebilirlik çalışmaları yapılıyor.

OSB'lerin çevresel, ekonomik, sosyal ve yönetim performanslarının iyileştirilmesi ve bu konuda kalıcı çözümler üretilmesini amaçlayan projeyle aynı zamanda yeşil rekabetçiliğin de artırılması hedefleniyor.

Organize sanayi bölgelerindeki yeşil dönüşüme uyum süreci, Türkiye'nin Avrupa pazarındaki hakimiyetini koruması ve geliştirmesi açısından önemli. Yeşil OSB birçok alanda yeni iş kolları doğururken geçmişte ve günümüzde OSB'lerin belkemiği olan bir çok uygulama için yeni yeşil çözümler bulunması, birçok paydaş için de fayda yaratıyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile OSBÜK tarafından Yeşil OSB Sertifikasyon Sistemi üzerinde yoğun mesai harcanıyor. Yeşil OSB ile yeşil endüstri bölgesi sertifikasyon sistemi tamamlanarak, çevreye duyarlı, sürdürülebilir sanayi ve döngüsel ekonomi alanları oluşturulması çalışmalarına hız veriliyor.

Yeşil OSB sertifikası almak için ise olmazsa olmaz kriterler var.

YEŞİL OSB SERTİFİKASI ALMAK İÇİN…

Yeşil OSB projesi, OSB'lerin finansal yapısı, su ve enerji yönetimi, paydaş ilişkileri, risk yönetimi, planlama, iklim değişikliğiyle mücadele gibi konularda sürdürülebilir politikalar geliştirmesine odaklanıyor. Proje kapsamında belirlenen kriterleri karşılayan OSB'ler yeşil bayraklı OSB unvanına kavuşabiliyor. Bunun için ülkemizde gelişmiş bir sertifikasyon sistemi kuruldu. Yeşil OSB Sertifikalandırma konusunda çalışmalar başlatıldı. OSB'lerin sürdürülebilirlik performansını ölçen parametreler üzerinden yapılan değerlendirmeler sonucunda gerekli puanı toplamayı başaran OSB'ler yeşil OSB sertifikası almaya hak kazanıyor.  Hedef, ülkemizdeki tüm OSB'leri, Yeşil OSB Sertifikası ile daha verimli, daha çevreci ve daha rekabetçi bir hale getirmek.

TOPLAM POTANSİYEL $1.1 MİLYAR YATIRIM

Yeşil OSB projesi kapsamında OSB'lerin sürdürülebilirlik potansiyellerini tespit etmek ve genel bir çerçeve hazırlayabilmek için ilk fazda 4 OSB belirlendi. Bunlar: Ankara Sanayi Odası 1. OSB (ASO – 1),  Bursa OSB, İzmir Atatürk OSB ve  Adana Hacı Sabancı OSB.

Pilot OSB'lerden yola çıkarak, 18 farklı OSB için neler yapılacağı belirlenip, yeşil OSB sertifikasyon sistemi çalışmalarına başlandı. 18 OSB'de kaynak verimliliği, endüstriyel simbiyoz ve alt yapı iyileştirmeleri alanında toplam potansiyel $1.1 milyar yatırım ile yıllık $194 milyon değerinde elektrik, $86 milyon değerinde su tasarrufu 1.2Mt CO2-eq yıllık sera gazı azaltımı potansiyeli tespit edildi.  2. fazda Eskişehir ve Gaziantep OSB, pilot olarak seçildi Bir yandan ulusal düzeyde öneriler üzerine çalışılırken diğer yandan bu önerilerin OSB'lerde uygulanabilirliği araştırıldı. Yeşil OSB programı süresince toplam 42 bin 874 MWh/yıl enerji tasarrufu sağlanırken,  14 bin 160-ton sera gazı, kaynak verimliliği azaltımına ulaşıldı. 

PİLOT ÇALIŞMALARIN İKİNCİ ADRESİ: ESKİŞEHİR VE GAZİANTEP

Pilot çalışmaların ikinci fazında ise Eskişehir ve Gaziantep OSB'leri belirlendi. Sürdürülebilir yaklaşımların ve önerilerin OSB'lere nasıl uygulanacağı araştırıldı.

Eskişehir OSB'de; ‘Yeşil Hücre' önerisi hayata geçirildi. Proje kapsamında OSB yönetimi ve özel sektörün katılımıyla iki adet çalıştay gerçekleştirildi. Son çalıştay, Güney Kore Enerji Ajansı ve Kore Endüstriyel Teknoloji Enstitüsü ile ortaklaşa düzenlendi.  Yeşil OSB Dönüşüm Aksiyon Planı hazırlandı. Atıksu arıtma tesisi, çamurunun sürdürülebilir bertarafı ve buhar hattı üzerine iki iş paketi geliştirildi. Endüstriyel simbiyoz olanakları incelendi.  Gaziantep OSB'de ise; proje başında OSB yönetimi ve çeşitli paydaşlarında katılımıyla bir çalıştay düzenlendi.  Güneş panelleri, elektrikli araçlar, dijitalleşme ve endüstriyel simbiyoz olanaklarını inceleyen Taslak Eylem Planı ve vaka çalışmaları hazırlandı.

VERİMLİ KAYNAK KULLANIMINI TEŞVİK EDEN YAPILANMA

Yeşil OSB'lerin öne çıkan özellikleri dediğimizde ilk olarak akla çevresel, sosyal ve ekonomik anlamda sürdürülebilir olmayı amaçlaması geliyor. Bunun için ürün ve hizmet tedarikiyle ilgili süreçlerde iyi üretim uygulamaları ve kaynak verimliliği gibi yeşil performans önlemleri alınıyor. Altyapıda yeşil uygulamalara öncelik veren, endüstriyel simbiyoz (şirketlerin kendi içerisinde atıkları hammadde olarak kullanmak üzere geliştirdiği iş birliği yaklaşımı) ile verimli kaynak kullanımını teşvik eden bir yapılanma olması şart.

Yeşil OSB projesinin, OSB'lerin ekonomik, sosyal, çevresel ve bölge yönetimi olmak üzere dört farklı konuda belirli sürdürülebilirlik kriterlerini karşılaması üzerine inşa edildiğini söyleyebiliriz. Yeşil olarak sınıflandırılmış bir OSB'nin bu konularda nasıl bir tutum sergilediği, pratikte neler yaptığı ve sürdürülebilirlik potansiyelinin ne olduğu son derece önemli.

YEŞİL OSB SERTİFİKASI NASIL ALINIR?

Yeşil OSB sertifikası almanın ilk ve en önemli aşaması, faaliyetlerin ulusal ve uluslararası mevzuatlara uygun hale getirilmiş olması. OSB'lerin daha sonra bir ön yeterlilik aşamasından geçmesi gerekiyor.  Bunun için ise karşılanması gereken 12 kriter mevcut. Bunlar ise;

• Yerleşil bir OSB yönetiminin kurulması

• Performans göstergelerinin takibi

• Yeşil dönüşüm planının hazırlanması

• Master planının oluşturulması ve belirli periyotlarla gözden geçirilmesi, gerekli durumlarda revize edilmesi

• Çevresel etkileri değerlendiren bir planın hazırlanması

• Endüstriyel simbiyoz uygulamaları, altyapı ve tesisleşmeye ilişkin bir planın oluşturulması

• ISO 50001 Enerji, ISO 14001 Çevre veya ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi sertifikalarından en az birine sahip olmak

• OSB içinde ve / veya çevresinde hastane, kreş, mesleki eğitim binaları, ilk yardım merkezi vb gibi sosyal tesislerden en az birinin bulunması

• Yeşil OSB projesi kapsamında yenilenebilir enerji kullanımını detaylandıran bir planın hazırlanması

• Yeşil OSB sertifikasyon sistemi hakkında bilgilendirme yapan ve çalışan ve firmaların farkındalık düzeyini artıran çeşitli aktivitelerin planlanması

• OSB çalışmalarına katkı sunan KOBİ'lerin desteklenmesi

• Tıpkı şirketlerin yıllık olarak hazırladığı kurumsal sürdürülebilirlik raporları gibi OSB'nin yeşil performansı hakkında bilgiler içeren yıllık raporların oluşturulması ve yayınlanması.

YEŞİL OSB'DE BAŞARININ PARAMETRELERİ

Yeşil OSB projesi kapsamında, bu 12 ön koşulu kapsayacak şekilde, çevresel, sosyal, yönetim ve ekonomi olmak üzere dört ana başlıkta toplamda 21 farklı performans göstergesi belirlenmiş. Performans içeriğinde;  ekonomik gelirler, su tüketim miktarı, enerji kullanımındaki değişiklik, ihracat payındaki değişim, istihdamdaki cinsiyet eşitliği düzeyi, memnuniyet anketlerinin sonuçları, sahip olunan yönetim sistemi sertifikaları sayısı, yerel olarak tedarik edilen mal ve hizmetler gibi birçok parametre mevcut. Yeşil OSB sertifikasyonunun ikinci aşamasında OSB'ler bu parametreler üzerinden değerlendiriliyor ve sonuçlara göre sertifikasyon süreci başarılı ya da başarısız olarak tamamlanıyor.

SERTİFİKANIN AVANTAJLARI NELER?

Yeşil OSB Sertifikasının avantajları neler diyecek olursak…Yeşil OSB Sertifikası; OSB'lere, yerel halka, hükümetlere, OSB tedarikçilerine, müşterilere ve diğer tüm paydaşlara saymakla bitmeyen fayda sunuyor. Sürdürülebilirliğin her alanda önem kazandığı günümüzde OSB faaliyetlerini sürdürülebilir kılmak için kapsayıcı eylem planlamaların oluşturulmasını sağlıyor.

Doğal kaynakların verimli kullanımı ve bu konudaki risklerin en aza indirilmesini başarıyor. İşletme maliyetlerini düşürüyor. OSB'ler için sürdürülebilir büyüme fırsatlarının değerlendirilmesi, kurumsal itibarın yükselmesini, bölge halkının sosyal, ekonomik ve çevresel çıkarlarının korunmasını sağlıyor. Gelişmiş ve dinamik bir iş ortamı yaratarak, çalışanların ve işverenlerin motivasyonlarının ve iş tatminlerinin artırılması da avantajları arasında yer alıyor.