"Elektrikli Scooter" Krizi
Kadıköy Belediye Başkanı Şerdil Dara Odabaşı, “Kaldırımda yayanın hakkının önüne hiçbir şeyin geçmesini istemiyoruz” diyerek ilçedeki elektrikli scooter (e-scooter) sayısının kontrolden çıktığını, bu sayının yasalar tarafından belirlenen sınıra inmesi gerektiğini; aksi takdirde e-scooter’ların toplanacağını açıkladı. Odabaşı'nın açıklamasından günler sonra ilçedeki e-scooter'lar, zabıta ekiplerince toplanmaya başladı.
Denetimlere katılan Odabaşı, e-scooter'ların toplandığı anları kayda aldı. "Ekiplerimizle sabah itibarıyla scooter denetimlerimiz başladı. Uygunsuz park eden, yaya geçişini engelleyen e-scooterları kaldırıyoruz" diyen Belediye Başkanı, görüntüleri Twitter'dan paylaştı. Odabaşı, konuya ilişkin daha önce yaptığı açıklamada, e-scooter sorununu basit bir yazılımla engellenmesinin ve e-scooter’ların park edileceği noktaların belirlenmesinin mümkün olduğunu; asıl ‘isyan’ının buna rağmen hiçbir şey yapmayan scooter kiralama şirketlerine olduğunu ifade etmişti.
Bu olayların ardından Martı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) yöneticileriyle 2 aydır bir proje üzerinde çalıştığını açıkladı. Son olaylar nedeniyle erken açıklandığı belirtilen proje kapsamında ilk etapta 100, sonrasında ise 500 adet e-scooter park yeri inşa edileceği ve İBB’ye hibe edileceği; bu alanlara park edilen Martı yolculuklarında %20 indirim uygulanacağı aktarıldı. Bununla birlikte, yapılan açıklamada 1,5 metreden dar kaldırımların haritasının çıkartılacağı ve Martıların daha rahat kullanılabilmesi için belediyelerin bisiklet ve yaya yollarının sayısını artırıp kaldırımları genişleteceği de ifade edildi.
Kadıköy’deki e-scooter hamlesinin ardından Ulusal Mobilite Platformu, Kadıköy ilçesine dair bazı veriler yayımladı. 485 bin nüfusa sahip Kadıköy’de son 12 ay içinde MERNİS kontrolü yapılmış, 16 yaşından büyük 101 bin 494 kişinin operatör uygulaması aracılığıyla 191 bin 199 kez “Kadıköy sınırları içinde daha fazla elektrikli e-scooter istiyorum” ifadelerine yer verdiğinin aktarıldığı ve Kadıköy’ün trafik sıkışıklığı açısından dünyada 1. sıradaki ilçe olduğuna dikkat çekilen açıklamada, ilçede son 3 yılda en az 682.246 tekil kişinin e-scooter kullandığı ve toplamda en az 8.172,83 kez yolculuk yapıldığı belirtildi.
Platform, bu veriler ışığında Kadıköy’de e-scooter sayısının ve bisiklet yollarının kilometresinin artırılması, trafikteki otomobil sayısının ise düşürülmesi gerektiğini tespit ettiğini ifade etti.
Sorun, Türkiye'yi aşıyor
Türkiye’de durum bu şekilde; ancak e-scooter karmaşasının sadece Türkiye ile sınırlı olduğunu söylemek pek de doğru değil.
Birkaç gün öne Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, e-scooter kiralama hizmetlerinin kentte faaliyet göstermeye devam edip etmemesine karar verilmesi için referanduma gidileceğini duyurdu. Le Parisien gazetesine verdiği demeçte konunun “son derece ayrıştırıcı” olduğunu belirten Hidalgo, 2 Nisan’da yapılması planlanan referandumda kendisinin de e-scooter hizmetlerinin yasaklanmasından yana olduğunu; ancak Parislilerin oylarına saygı duyacağını aktardı.
E-scooter’ların büyük bir problem teşkil ettiği yerlerden biri de San Francisco olarak karşımıza çıkıyor. San Francisco’da e-scooter’ların kaldırımlarda kullanımına yönelik geçtiğimiz yıl kısıtlama getirilmiş; bu soruna bir çözüm sunmak amacıyla, şehirde faaliyet veren üç e-scooter operatörü olan Lime, Scoot ve Spin de kaldırımlardaki sürücülerin tespit edilmesi ve yavaşlatılması çeşitli teknolojilerle donatılmış e-scooter’lar kullanmaya başlamıştı.
Öte yandan, ABD Tüketici Ürünleri Güvenliği Komisyonu'nun yakın tarihli bir raporuna göre, ABD'de e-scooter ile ilgili acil servis ziyaretlerinin sayısı 2017'deki 7.700'e kıyasla 2021'de 42.200'e çıkarak yaklaşık %450 arttı. Komisyon, gerçek sayının bu tahminlerin çok daha üstünde olabileceğini belirtiyor.