Yapay Zeka Türleri ve Uygulamaları

Yapay Zeka Türleri ve Uygulamaları

Son üç dört aydır herkesin gündeminde bir yapay zekâ gerçeği var. Kimileri bu gelişmeyi büyük bir kırılma, kimileri ise etkisi kısıtlı bir fenomen olarak algılıyor. Şu net ki, hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Teknolojinin gelişmesindeki en önemli faktörün, farklı parçaların farklı yeni bütünler üretme kapasitesi olduğu düşünülürse, birçok yeni gelişmenin arifesinde olduğumuz kesin.

Yapay zekâ, yeni bir kavram değil. Bugün konuştuklarımız da yeni bulunmuş veya icat edilmiş uygulamalar değil. Kullanıcı arayüzü herkesin erişimine açıldığında son kullanıcı kullanmaya başladığında gündeme geliyor.

Neden bahsettiğimiz ile başlayalım…

Yapay zekâ (AI), hayvanlar ve insanlar tarafından sergilenen zekânın aksine, makineler tarafından gösterilen bilgileri algılama, sentezleme ve çıkarım yapma zekâsıdır. Bunun yapıldığı örnek görevler, konuşma tanıma, bilgisayarla görme, (doğal) diller arasında çeviri ve diğer girdi eşlemelerini içerir.

WIKIPEDIA

Oxford University Press’in Oxford İngilizce Sözlüğü yapay zekâyı şu şekilde tanımlar:

Görsel algı, konuşma tanıma, karar verme ve diller arasında çeviri gibi normalde insan zekâsı gerektiren görevleri yerine getirebilen bilgisayar sistemlerinin teorisi ve gelişimi. – Wikipedia

Tanımlara baktığımız zaman işin nereye varacağını anlıyoruz. Bahsettiğimiz matematiksel bir algoritma. Bu algoritmayı oluşturan ise ilk başta insan… Sonrasında makine bu algoritmayı geliştiriyor. Makine öğreniyor. Bilgileri alıyor, işliyor ve belli kurallara göre en uygun sonucu çıktı olarak veriyor. Bu çıktı, farklı alanlara girdi olabiliyor.

Yapay Zekânın Türleri

Herkesin konuştuğu ChatGPT’yi örnek olarak ele alalım. İki türlü yapay zekâ var; ilki “ayrıştırıcı” ikincisi ise “üretici” yapay zekâ…

Ayrıştırıcı yapay zekâ, ona öğretilen algoritma sonucu makinenin bulduğu şeyin ne olduğunu söylemesidir. Aranan ve talep edilen ögeyi, diğerlerinden ayırarak çıktı olarak verir. Yeni bir şey üretmez. Üretici yapay zekâ ise, iki farklı ögenin birlikte gelme olasılığını verir. Yeni bir sentez üretir. Bu işin mantığını anlamak ve daha derin bilgi almak isteyenler için Naive Bayes Algoritması’nın çalışma sistematiğini incelemesini öneririm.

ChatGPT, bir üretici yapay zekadır. Akabinde konuştuğumuz ve popüler olan tüm örnekler de yine üretici yapay zekalardır. İşin ürkütücü olmasının sebebi de bu zekânın üretebilme yeteneğidir. Burada bir nüans var. Çıktıyı kaliteli yapan girdiyi iyi planlayan insan. Sorun belki de burada sıradanlıkta. Chat GPT gibi uygulamadan soracağınız soruların yetkinliği alacağınız cevabın sonuç odaklılığını birebir etkiliyor. Hatta bunu bir bebekle konuşmak gibi düşünebilirsiniz. Nereye bakacağını siz öğretiyorsunuz, konuşmaya devam ettikçe sizi daha iyi anlıyor.

{48315}

Üretici Yapay Zekânın Kullanıldığı Alanlar

Chat GPT, yılardır Open AI’ın üzerinde çalıştığı üretici bir yapay zekâ. Bir bot uygulama.

OpenAI, ABD merkezli yapay zekâ araştırma şirketi… Şirketin genel amacı insanlığa fayda sağlayabilecek yapay zekâ hakkında araştırma yapmaktır. 2015 yılının sonlarında San Francisco’da kurulan şirket, patentlerini ve araştırmalarını halka açık hale getirerek diğer kurum ve araştırmacılarla “serbest iş birliği yapmayı” amaçlamaktadır. Elon Musk ve Sam Altman, yapay genel zekâdan kaynaklanan varoluşsal risk endişelerinden dolayı bu şirketi kurduklarını açıklamıştır. Bir bağış ile işe başlayan projeye destek verenler arasında Elon Musk, Sam Altman, Peter Thiel gibi isimler bulunmaktadır. Kâr amacı gütmeyen bir şirket olarak kurulmuş ancak 2019 yılında Microsoft’tan yatırım alarak kâr amacı güden şirket olmuştur. 21 Şubat 2018’de, Musk, otonom otomobiller için Tesla yapay zekâ geliştirmesinde bulunmasından dolayı “gelecekteki olası bir anlaşmazlık çıkmasını” öne sürerek yönetim kurulundan istifa etti, ancak bağışçılığını devam ettirdi. 2018 itibarıyla, OpenAI, San Francisco Mission Bölgesi’nde, Musk’un diğer bir ortak şirketi olan Neuralink ile bir ofis binasını paylaşmaktadır. – Wikipedia

Chat GPT örneğinden yola çıkarsak, yeni ve büyük bir pazarın oluştuğuna şahit oluyoruz. 2021 yılında 87 milyar dolar olan yapay zekâ pazarının, 2030 yılında 1,5 trilyon dolara erişeceği tahmin ediliyor. Bu ne demek, birçok alanda yeni işler ve yeni fonksiyonlar gündemimizde olacak. Üretici yapay zekânın hızlıca dönüştüreceği belli başlı alanlar var. Bu alanlar:

Metin üretme

Görsel tasarımı

Ses İşleme

Ürün tasarımı

E-ticaret için ürün açıklamaları üretme

Akıllı metinler ve blog yazıları yazma

Videolar üretme

Müşteri hizmetleri için robot hizmetleri

Çeviri ve anlamlandırma

E-mail gibi temel iletişim araçları üretme

Zaman planlaması, asistanlık hizmetleri

Takvim yönetimi

Stratejik ve taktik düzeyde planlama desteği

Verileri akıllı şekillerde tasnif ve analiz etme

NFT, Metaverse alanlarında altyapı üretme

{59135}

Yapay Zekâ Uygulamaları

Birkaç uygulama ile neler yapılabileceğine bakalım ve sonra karar verelim:

lensa.ai: Fotoğrafı anime ve animasyona dönüştüren uygulama

Adobe Project Shasta: Sesin kalitesini profesyonelleştiren yapay zekâ

Notion AI: Metin işleyen ve bilgiye dayalı sonuç üreten uygulama

Motion AI: Yapay zekâ ile desteklenmiş akıllı takvim uygulaması

reclaim.ai: Yapay zekâ ile desteklenmiş akıllı takvim uygulaması

Reelsy: Reels düzenleyen yapay zekâ uygulaması

Dall.E 2: Metin ile tanımlanan fikirlerin görsellerinin üretilmesi

Open AI: Görsel işleme uygulaması, görsellerde değişiklik

myth.ai: Desen tasarımı yapan yapay zekâ uygulaması

DoNotPay: Hukuki destek veren yapay zekâ robotu

Synthesia: Metinden video üreten yapay zekâ uygulaması

HumanPal: Metinden video üreten yapay zekâ uygulaması

Copy AI: Metin işleyen ve bilgiye dayalı sonuç üreten uygulama

Designs AI: Yapay zekâ destekli logo, video, vb. görselleştirme

Canva: Yapay zekâ destekli logo, video, vb. görselleştirme

MidJourney: Metin ile tanımlanan fikirlerin görsellerinin üretilmesi

AdCreative AI: Yapay zekâ destekli sosyal medya içerikleri üreten uygulama

Bu örneklerden iki tanesini de detaylandırmak istiyorum. İlk vurgulamak istediğim uygulama; myth.ai… Çünkü bu uygulama İTÜ Arıkent Teknokent’te üretilmiş bir uygulama. Tasarım ve teknolojiyi birleştiren bu uygulama, desen yazılım teknolojisinde aktif. Hatta son günlerde 2,5 milyon dolar değerleme ile 200 bin dolar yatırım aldı. Anlayacağınız, birileri sadece işi öğrenmeye çalışmıyor. Türkiye’de de yatırımlar başlamış.

İkinci uygulama ise DoNotPay… Dünyanın ilk robot avukatı olarak geliştirilen DoNotPay isimli uygulamanın Şubat ayında ABD’deki bir mahkemede sanığa tavsiyede bulunacağı ve böylelikle yapay zekânın savunma yapacağı ilk davanın görüleceği belirtilmişti. Ancak, yeni Elon Musk olarak nitelendirilen Joshua Browder’ın yaptığı açıklamada kamu otoriteleri tarafından tehdit edildiğini söylediği için bu girişimden vazgeçtiklerini anlatmıştı.

Sorumuzu bir kere daha hatırlayalım: “Neredeyse yaratıcılık saldırı altında. Gerçekten öyle mi?”

Hazır değilseniz, her şey tehdit altında. Eğitim sistemini “insan odaklı” ve “insana yeni yetenekler” kazandıracak şekilde tasarlamazsanız, her şey dönüştüğünde oyun dışında kalacak çok insan var. Mevcut çalışanların da yetkinliklerini artırması gerekiyor. İnsan, daha analitik düşünen ve sentez üretebilen, bu algoritmaları tasarlayan bir yerde olacak. Sadece insan değil, toplumlar da etkilenecek. Yeni koşullar ortaya çıkacak.

İnsanlar bu teknolojiye alışma döneminde. New York’ta devlet okullarında Chat GPT’nin okullarda kullanılması yasaklandı. Microsoft, arama motoru rekabetinde Google’ı geride bırakmak için Bing’e Chat GPT’yi entegre etmek için Open AI’ın en büyük yatırımcısı oldu. Tinder’da bazı kullanıcılar, karşı cinsi etkilemek için Chat GPT’yi kullanmaya başladılar bile.

Önümüzdeki dönemde kaos teorisi ve düzensizlik her seferinde yeni bir düzen oluşturacak. Belki de öğrenmek ve anlamak, her sektörde bu gelişmeleri hızlıca adapte etmek belirleyici bir rekabet üstünlüğü kazandıracak. Sağlık, hukuk, reklamcılık, tasarım, müşteri deneyimi gerektiren tüm alanlar büyük bir değişime uğrayacak.

Teknolojik gelişmeler dinamik bir yapıda şekilleniyor. Su yüzeyine çıkması yıllar alıyor. Önemli olan çıktığında bir şeyler yazmak, çizmek ya da uygulamaya koymak değil. Kritik mesele, dinamik bir şekilde yarın için öngörü üretmek ve kimse duymadan, haberdar olmadan sürecin bir aktörü olmak.