Uyku-Gece Terörü Nedir, Nasıl Oluşur?

Gece terörü olarak da adlandırılan uyku terörü bir tür uyku rahatsızlığı olarak kabul edilir ve en sık görülen belirtisi de uykuda titreme sonrası kişinin korkmuş bir şekilde uyanmasıdır.

Uykuda titreme, huzursuz uyku, uykudan korkmuş bir şekilde uyanma gibi belirtiler nedeniyle uzmanlar tarafından gece terörü ya da uyku terörü olarak adlandırılan durum, bir uyku rahatsızlığıdır. Uzun sürmesi ve hayat kalitesini etkilemesi durumunda bir hastalık olarak da değerlendirilen uyku terörü genel olarak çocuklarda ve gençlerde görülür ama bazı yetişkinlerde de zaman zaman ortaya çıkabilir. 

Uyku terörü tam olarak uyumadığınız ama aslında yavaştan da uyumaya başladığınız bir sırada ortaya çıkar. Uykuda titreme gibi çok da önemsenmeyecek küçük bir belirti ile başlasa da daha sonra adım adım ilerleyerek kişinin çığlıklar içinde uyanmasına bile neden olabilir. 

Önce rahatsızlığı tanımlayalım, uyku terörü nedir?

Parasomnia yani uyku sırasında istenmeyen davranış olarak sınıflandırılan uyku terörü ya da diğer adıyla gece terörü, bir tür uyku rahatsızlığıdır. İlerleyen safhalarında bir hastalık olarak da tanımlanabilen bu durum, kişinin NREM uykusu sırasında ortaya çıkar. Çocukların yüzde 40’ında görülen uyku terörü ergenlik dönemindeki gençlerde ve çok sık olmasa da yetişkinlerde de görülebilir. 

NREM uykusu dediğimiz süreçte kişi ne tam uyur durumdadır ne de tam uyanık. Uykunun arafı olarak tarif edebileceğimiz bu noktada ortaya çıkan gece terörü nedeniyle kişi uykuda titreme gibi basit bir belirtiden sonra terlemeye başlar ve en sonunda çığlıklar atarak uykusundan uyanabilir. Bu nedenle ciddiye alınması gereken bir uyku rahatsızlığıdır.

Uykuda titreme ve daha fazlası: Uyku terörü belirtileri nelerdir?

Korkutucu bir çığlıkla ya da bağırarak uyanma

Farkında olmadan yatakta oturma

Kalp atışında hızlanma

Göz bebeklerinde büyüme

Terleme

Uykuda titreme

Nefes alıp vermede hızlanma

Etrafında olan şeyleri tekmeleme

Uyanamama

Ertesi gün uyandığında hiçbir şey hatırlamama

Dışarıdan uyanık gibi görünme

Müdahale edilirse agresif davranma

Uyku terörü sık sık kötü rüya görme sonrası davranışlarla karıştırıldığı için hafife alınabilen bir uyku rahatsızlığıdır ancak aralarında çok temel farklar vardır. Kişi, kabus gördüğü zaman korkarak uyanır ve gördüğü şeyler hakkındaki detayları net bir şekilde hatırlayabilir. Uyku teröründe ise durum böyle değildir.

Uyku terörü neden olur, hangi durumlarda ortaya çıkar?

Solunum sorunları

Psikolojik sorunlar

Seyahat sırasında değişen uyku düzeni

Huzursuz bacak sendromu

Farklı uyku sorunları

Ameliyat nedeniyle alınan anestezi

Yorgunluk

Uyarıcı maddeler

Antidepresan kullanımı

Ateşli hastalıklar

Alkol tüketimi

Travmaya bağlı stres bozuklukları

Uyku apnesi

Geçici düzen değişikliklerinin uyku üzerinde olumsuz etki yapması normal bir durumdur ancak bu durumun kronik hale gelmesi ciddiye alınması gereken bir sorun olarak kabul edilir.

Uyku ile solunum yolları arasında direkt bir ilişki vardır. Bu nedenle solunum sorunları, uyku terörü başta olmak üzere pek çok farklı uyku rahatsızlığının temel nedeni olabilir. Çünkü kişinin uyku sırasında nefes almak için çaba sarfediyor olması, uykuyu olumsuz etkileyecektir. Depresyon, anksiyete, bipolar bozukluk gibi psikolojik sorunların da uyku terörü ve benzeri uyku rahatsızlıklarına neden oldukları biliniyor.

Her uykuda titreme uyku terörü değildir:

Uyku terörü tanısı konulması için yalnızca uykuda titreme gibi belirtilerin görülmesi yetmez. Zaten özellikle yetişkinlerde bu tanının konulması son derece zordur çünkü düzenli olarak tekrar etmez. Üstüne bir de yetişkinlerin bu durumu hatırlamadığını düşünürsek tanı konması iyice zorlaşmaktadır. 

Uzmanlar, böyle bir uyku rahatsızlığının olup olmadığının anlaşılması için uyku günlüğü tutulmasını öneriyorlar. Uyumadan önce nasıl bir durumda olduğunuzu ve uyandıktan sonra nasıl bir durumda olduğunuzu kaydederek bazı ipuçları yakalayabilirsiniz. Eğer birlikte uyuduğunuz biri varsa onun gözlemleri de son derece önemlidir.

Çocuklarda uyku terörü tanısı konulması çok daha kolaydır çünkü anne ve babalar çocuk hatırlamasa bile biricik evlatları gece yarısı çığlık çığlığa uyandığı zaman bu durumu fark edeceklerdir. Bu tür durumlarda gözlem yapılması ve sıklığının kaydedilmesi son derece önemlidir.