Eski Şamanlara Ait Olduğu Düşünülen 3.000 Yıllık Saçlarda Halüsinojenik İlaçlar Tespit Edildi

İspanya'nın Menorca adasında bulunan 3.000 yıllık saçlar, Tunç Çağı'nda yaşamış şamanların halüsinojenik uyuşturucu kullanımına ışık tutuyor olabilir.

Akdeniz’deki Balear Adaları’nın bir parçası olan ve İspanya idaresindeki Menorca adasında 3.000 yıllık saçlar bulundu. Saçlardaki psikoaktif alkaloid izleri ise eski şamanların halüsinojenik ilaçlarla olan geçmişine dair ipuçları veriyor.

Bulunan saç telleri, Menorca’daki Es Càrritx mağarasındaki bir mezar odasının gizli bir bölmesinden çıkartıldı. Yapılan yeni çalışmaya göre saçlarda deliryuma neden olabilen alkaloidler skopolamin ve atropin ile bir tür uyarıcı olan efedrin tespit ettiler.

Çalışmayı yöneten Barselona Özerk Üniversitesi’nden arkeolog Elisa Guerra-Doce, verdikleri demeçte mağaradaki önceki kazılarında MÖ 1400 ile MÖ 800 yılları arasında orada gömülü en az 210 kişinin kalıntılarına ulaşıldığını ifade etti.

Cesetlerin çoğunda kırmızı boyalı saçlar tespit edilmiş ve bazı bedenler de kemik ya da tahtadan yapılma tüplerin içine yerleştirilmiş renkli saç telleriyle gömülmüştü.

Şamanlara Ait Olduğu Düşünülen Saçlardaki Uyuşturucu Kalıntıları Bir İlki Temsil Ediyor

Araştırmacılar, mağaranın derinliklerinde daha önce keşfedilmemiş, içinde saç telleri olan 10 tüp ve bir kil tabakasının arkasına gizlenmiş başka öğeler de içeren yeni bir alan ortaya çıkarttılar.

Araştırmaya göre bilim insanları, bu alanda ultra yüksek performanslı sıvı kromatografisi ve yüksek çözünürlüklü kütle spektroskopisi kullanarak zihin değiştiren maddelerin varlığını keşfettiler.

Guerra-Doce, IFL Science’a verdiği demeçte, “Bu çalışmanın ilginç yanı, insan örneklerinde [halüsinojenik bitkilerin] tüketimini ilk kez belgelemesidir,” şeklinde konuştu. Guerra-Doce sözlerine şöyle devam etti:

“Daha önce psikoaktif özelliklere sahip bitkiler, bazıları Es Càrritx’ten çok daha eski olanlar da dahil olmak üzere pek çok defa arkeolojik bağlamda belgelenmişti, ancak bunların hepsi dolaylı kanıtlardı.”

Skopolamin ve atropin, yüzyıllardır Batı dünyasında büyücülük ve büyücülükle ilişkilendirilen Datura cinsindeki bitkiler arasında bulunabiliyor.

Guerra-Doce, bu insanların bitkileri uyuşturucu amacıyla kullandıklarını doğrudan gösteren bir veri olmadığını ancak “bu kişilerin çeşitli bitkilerden elde edilen bu ilaçları gerçekten tükettiklerini” kaydediyor.

Çalışmaya göre aşırı dozlarda, saçta bulunan alkaloidler “zihinsel karışıklığa, güçlü ve gerçekçi halüsinasyonlara, yönelim bozukluğuna … [ve] vücut dışı deneyimlere ve sanki kürk veya tüy büyüyormuş gibi ciltte değişiklik hissine” neden olabiliyor.

Araştırmacılar, ”Saçta bulunan alkaloidlerin potansiyel zehirliliği göz önüne alındığında, bunların kullanımının son derece uzmanlaşmış bilgileri temsil ettiğini” de yazdı.

Bu bilgi de araştırmacılara bulunan saç tellerinin eski şamanlara ait olduğu fikrini verdi.

Saçın bulunduğu tüpler, şamanların halüsinojenik bitkileri kullandıktan sonra yaşadıkları iddia edilen “içsel yolculuğun” bir kanıtı olabilir.

Tüpler Gelecekte Kullanılmak Üzere Gizlenmiş Olabilir

Guerra-Doce, tüplerin yaklaşık 3.000 yıl önce Menorca halkı arasında yaşanan bir tür “sosyal istikrarsızlık” nedeniyle gizlenmiş olabileceğine inandığını söyledi.

Araştırmacılar, “Es Càrritx mağarasında eski gelenekleri terk etmekte isteksiz olan bazı kişiler, eski sosyal düzenin gelecekte yeniden kurulabileceği umuduyla topluluğun belirli üyelerine, muhtemelen şamanlara ait bir ritüel nesneler koleksiyonunu gizlediler,” ifadelerini kullandı.