30 yılda büyük düşüş, 'Dicle-Fırat' da kurudu

30 yılda büyük düşüş, 'Dicle-Fırat' da kurudu

Kuraklık Güneydoğu’da da etkili oluyor. Ortalama yağışların son yıllarda yüzde 30 seviyesinde düştüğü Dicle-Fırat havzasında iklim değişikliği etkisini artıyor. Keban, Karakaya ve Atatürk Barajlarının elektrik üretiminin 30 yılda ortalama yüzde 25 azaldığı ortaya çıktı.

İklim değişikliğine bağlı kuraklık İstanbul, Trakya ve Ege Bölgesi'nin yanı sıra Dicle-Fırat Havzasında da etkisini gösteriyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde 33.8 mm olması gereken yağış miktarı Ekim ayında 20.8 mm olarak gerçekleşirken, yağışların normale göre yüzde 38 azaldığı ortaya çıktı. Güneydoğu’da 1991-2020 yılları arasında kilometrekareye 533.9 kilogram yağış düşerken, geçen yıl bu oran kilometrekarede 300 kilogramın altında ölçülmüştü. Benzer tablonun bu yıl da kaçınılmaz olduğu belirtilirken, durumun vahametini ortaya koyan son rapor ise Su Politikaları Derneği tarafından hazırlandı.

YÜZDE 25 AZALDI

“Dicle -Fırat Havzasında İklim Değişikliğinin Etkisi Artıyor” başlıklı raporda Keban, Karakaya ve Atatürk Barajlarının elektrik üretiminin 30 yılda ortalama yüzde 25 azaldığını ortaya koydu. Raporda bölgedeki su kaynaklarının kuraklığa bağlı hızla tükendiğine yer verilirken, "Türkiye'de hidroelektrik enerjinin beşte birini üreten Fırat nehri barajlarında üretim sürekli düşüyor. Söz konusu barajlar son 30 yıl içinde 17 kez proje üretim kapasitesinin altında üretim yaptı" denildi. 

ATATÜRK BARAJI'NDA YÜZDE 45 DÜŞÜŞ

Raporda yıllık enerji üretiminde tedrici azalmanın en fazla görüldüğü barajın Atatürk Barajı olduğu, Atatürk Barajında son 30 yılın 9 yılındaki yıllık üretim miktarları 8,9 Gwh’lik kapasitenin yüzde 45 altında gerçekleştiği vurgulandı. 

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız ,Dr. Hasan Hüseyin Doğan, İlker Özel ve Hüseyin Özdemir tarafından hazırlanan raporda bu azalmanın nedenleri şöyle sıralandı: "Yapılan incelemede son 30 yıl boyunca oluşan bu tedrici azalmanın yaşanan kurak dönemler ve havzaya düşen yağışlardaki azalmadan kaynaklandığı ve sürmekte olduğu sonucuna varılmıştır."

ÜRETİMİN BEŞTE BİRİ 

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız ise raporun sonuçları ile ilgili olarak şu saptamaları dile getirdi: "İklim değişikliği, sınır aşan bir nehir havzamızda hidroenerji üretimimizi azaltmakta. Bu durum GAP bölgesindeki sulama projeleri üzerinde de olumsuz etkisini gösterecek. Keban ,Karakaya ve Atatürk Barajları halihazırda Türkiye’nin toplam hidroelektrik santral  kurulu gücünün yüzde 17.5 ’ini, üretilen hidroelektrik enerjinin ise yüzde 19’unu üretiyor.  Bu üç baraj Türkiye’deki hidroelektrik enerjinin yaklaşık beşte birini üretiyor."

KURAKLIK ETKİSİ 

Keban ,Karakaya ve Atatürk Barajlarının proje enerji üretim kapasiteleri sırasıyla 6,6 GWh, 7,5 GWh ve 8,9 GWh olduğunu dile getiren Yıldız, "Bu üç barajın toplam proje üretim değeri 23 GWh dır. Hidroelektrik enerji santrallerinde proje üretim kapasiteleri ile güvenilir enerji üretimleri arasında bir fark vardır. Ancak depolama kapasiteleri çok büyük olan bu barajlar birbirleriyle senkronize bir şekilde işletilme avantajına sahiptir. Fırat havzasındaki barajların enerji üretimindeki azalmaya neden olabilecek birçok etki detaylı bir şekilde incelenmiş ve sürekli azalmanın yaşanan kurak dönemler ve havzaya düşen yağışlardaki azalmadan kaynaklandığı  sonucuna varılmıştır" bilgisini paylaştı.